Bữa phụ nên cho bé ăn gì là nỗi băn khoăn của nhiều bậc cha mẹ. Hãy tưởng tượng một buổi chiều, bé yêu của bạn bắt đầu quấy khóc vì đói bụng trước giờ cơm tối. Việc lựa chọn bữa phụ phù hợp không chỉ giải quyết cơn đói mà còn cung cấp năng lượng và dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của bé. Bài viết này sẽ đưa ra những gợi ý thực tế về các loại thực phẩm nên và không nên có trong bữa phụ của trẻ, giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt.
Vì sao bữa phụ quan trọng đối với sự phát triển của bé?
Dạ dày bé nhỏ nhưng nhu cầu năng lượng lại rất lớn. Trẻ thường không thể nạp đủ dinh dưỡng chỉ từ ba bữa chính, đặc biệt trong những giai đoạn tăng trưởng nhanh. Theo các nghiên cứu dinh dưỡng mới nhất năm 2025, bữa phụ cung cấp khoảng 25-30% tổng năng lượng hàng ngày cho trẻ em.
Khi chia nhỏ bữa ăn, hệ tiêu hóa còn non yếu của bé hoạt động hiệu quả hơn. Thay vì phải xử lý lượng thức ăn lớn trong một lúc, dạ dày bé tiếp nhận những phần nhỏ dễ tiêu hóa, giúp cơ thể hấp thu tối đa dưỡng chất.
Bữa phụ còn là cơ hội tuyệt vời để bổ sung các nhóm thực phẩm mà bé có thể bỏ qua trong bữa chính. Nhiều trẻ biếng ăn rau trong bữa cơm nhưng lại sẵn sàng thưởng thức sinh tố rau quả vào giữa buổi.
Thời điểm lý tưởng bắt đầu cho bé ăn bữa phụ là từ 6 tháng tuổi, trùng với giai đoạn ăn dặm. Tùy thuộc vào độ tuổi, bé có thể cần 1-3 bữa phụ mỗi ngày.
Nguyên tắc xây dựng bữa phụ cân bằng dinh dưỡng
Một bữa phụ lý tưởng cần cung cấp đầy đủ các nhóm dưỡng chất thiết yếu. Tuy nhiên, không nhất thiết phải đảm bảo tất cả các thành phần trong từng bữa nhỏ. Thay vào đó, hãy hướng đến sự cân bằng dinh dưỡng trong tổng thể các bữa ăn trong ngày.
- Cung cấp đạm dễ tiêu hóa: Đạm là thành phần quan trọng giúp xây dựng cơ bắp và tái tạo mô. Ưu tiên các nguồn đạm dễ tiêu hóa như sữa chua, phô mai, trứng luộc hoặc thịt gà xé nhỏ để bé dễ hấp thu.
- Bổ sung chất béo lành mạnh: Chất béo lành mạnh đóng vai trò hỗ trợ phát triển não bộ và giúp cơ thể hấp thu vitamin. Các thực phẩm như bơ, quả bơ hay các loại hạt nghiền nhỏ (đối với trẻ trên 1 tuổi) là lựa chọn phù hợp.
- Chọn carbohydrate phức hợp: Carbohydrate phức hợp từ ngũ cốc nguyên hạt giúp cung cấp năng lượng bền vững, hạn chế tình trạng tăng đường huyết đột ngột như khi tiêu thụ đường tinh luyện.
- Bổ sung vitamin và khoáng chất: Rau củ quả tươi theo mùa là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất tự nhiên, giúp tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ hệ tiêu hóa của bé.
- Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn: Nguyên tắc quan trọng khi chọn bữa phụ cho bé là tránh thực phẩm chứa nhiều đường, muối và phụ gia. Thay vì mua bánh kẹo hay nước ngọt, cha mẹ có thể tự chế biến những món ăn đơn giản tại nhà để đảm bảo dinh dưỡng và an toàn cho bé.
Những lựa chọn bữa phụ giàu dinh dưỡng và dễ làm
Bữa phụ đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp năng lượng và dưỡng chất cho bé giữa các bữa chính. Dưới đây là những gợi ý bữa phụ vừa bổ dưỡng, vừa dễ chế biến mà mẹ có thể áp dụng ngay.
Sữa và chế phẩm từ sữa
Các sản phẩm từ sữa cung cấp canxi, protein và lợi khuẩn giúp bé phát triển khỏe mạnh.
- Sữa chua: Lựa chọn lý tưởng nhờ chứa nhiều canxi và probiotics tốt cho tiêu hóa. Nên chọn loại không đường và thêm mật ong hoặc trái cây tự nhiên. Một cách sáng tạo là làm kem sữa chua đông lạnh bằng cách trộn sữa chua nguyên chất với trái cây nghiền – món ăn mà bé thường rất thích.
- Phô mai: Cung cấp protein và canxi dồi dào. Mẹ nên chọn loại ít muối, ít béo, cắt thành miếng nhỏ để bé dễ ăn.
Trái cây tươi – nguồn vitamin và chất xơ tự nhiên
Trái cây không chỉ cung cấp vitamin mà còn giúp bé hình thành thói quen ăn uống lành mạnh.
- Chuối: Một “siêu thực phẩm” giàu kali, dễ tiêu hóa và tiện lợi mang theo. Mẹ có thể cắt nhỏ trộn sữa chua hoặc nghiền làm kem chuối lạnh.
- Táo: Giàu chất xơ, tốt cho tiêu hóa. Với bé dưới 1 tuổi, nên thái lát mỏng để tránh hóc. Trẻ lớn hơn có thể ăn táo chấm bơ đậu phộng (chỉ áp dụng với bé trên 1 tuổi).
- Bơ: Chứa chất béo tốt, vitamin E và folate. Mẹ có thể nghiền bơ với sữa hoặc sữa chua làm sinh tố dinh dưỡng cho bé.
Ngũ cốc nguyên hạt – cung cấp năng lượng lâu dài
Ngũ cốc nguyên hạt giúp duy trì năng lượng ổn định và hỗ trợ tiêu hóa.
- Bánh mì nguyên cám: Giàu chất xơ, tốt hơn bánh mì trắng. Có thể phết phô mai hoặc bơ đậu phộng để tăng dinh dưỡng.
- Yến mạch: Nấu nhừ với sữa và trái cây, dễ tiêu hóa, thích hợp làm bữa sáng hoặc bữa phụ chiều.
- Các loại đậu (đậu xanh, đậu đỏ): Nấu nhừ hoặc chế biến thành bánh đậu, cung cấp protein thực vật tốt cho bé.
Trứng và thực phẩm giàu protein
Protein là thành phần không thể thiếu cho sự phát triển của trẻ.
- Trứng: Được mệnh danh là “thực phẩm hoàn hảo” với đầy đủ axit amin thiết yếu. Có thể chế biến thành trứng luộc, trứng tráng hoặc bánh pudding trứng.
- Các loại hạt nghiền: Với bé trên 1 tuổi, mẹ có thể bổ sung đậu phộng, hạnh nhân nghiền nhỏ để tránh hóc. Chúng chứa protein, chất béo lành mạnh và vitamin nhóm B.
Thực đơn bữa phụ phù hợp theo độ tuổi
Bé 6-12 tháng
Ở giai đoạn ăn dặm đầu tiên, bữa phụ cần đơn giản, dễ tiêu:
- Sinh tố chuối sữa
- Khoai lang nghiền với sữa
- Yến mạch nấu nhừ với táo nghiền
- Sữa chua nguyên chất trộn chuối nghiền
Mỗi phần ăn chỉ nên khoảng 2-3 thìa, tăng dần theo khả năng tiếp nhận của bé.
Bé 1-3 tuổi
Giai đoạn này bé cần nhiều năng lượng để tập đi và khám phá:
- Bánh sandwich nhỏ với phô mai và cà chua
- Trứng luộc cắt lát
- Sinh tố rau củ quả (cà rốt, táo, cam)
- Sữa chua trộn granola không đường
Các bữa phụ nên cách bữa chính 2-3 giờ và có thể cung cấp khoảng 100-150 kcal mỗi bữa.
Bé 3-5 tuổi
Trẻ mẫu giáo hoạt động năng động hơn, cần bữa phụ giàu năng lượng:
- Bánh quy yến mạch tự làm không đường
- Thanh ngũ cốc hoa quả
- Khoai lang nướng
- Bánh flan trứng ít đường
Bé có thể tham gia vào quá trình chuẩn bị những món đơn giản, tạo hứng thú với thực phẩm lành mạnh.
Mẹo tiết kiệm khi chuẩn bị bữa phụ cho bé
Chuẩn bị bữa phụ cho bé không nhất thiết phải tốn kém. Thay vì mua các sản phẩm đóng gói sẵn – thường có giá cao và ít dinh dưỡng, bạn có thể tự làm tại nhà với nguyên liệu đơn giản, vừa tiết kiệm vừa đảm bảo sức khỏe cho bé.
Để tối ưu thời gian, hãy chuẩn bị trước nhiều phần ăn vào ngày nghỉ và bảo quản trong tủ lạnh. Chẳng hạn, bạn có thể cắt sẵn trái cây, luộc trứng, hoặc làm bánh ngũ cốc để bé dùng dần trong tuần.
Ngoài ra, hãy tận dụng rau củ quả theo mùa, vừa rẻ vừa tươi ngon. Một chiếc máy xay sinh tố đơn giản cũng giúp bạn biến tấu nhiều món sinh tố dinh dưỡng theo mùa, giúp bé có những bữa phụ phong phú mà không tốn kém.
Kết luận
Việc nên cho bé ăn gì trong bữa phụ không phải là công thức cố định mà cần linh hoạt theo sở thích và nhu cầu của từng bé. Quan trọng nhất là tạo thói quen ăn uống lành mạnh từ sớm, giúp bé phát triển toàn diện về thể chất và trí tuệ. Crecerencristo tin rằng, bằng cách tự chuẩn bị bữa phụ tại nhà, mẹ không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn kiểm soát được chất lượng dinh dưỡng cho bé. Hãy luôn khuyến khích bé thử nhiều món ăn đa dạng để hình thành sở thích ăn uống lành mạnh lâu dài.
